Liệt dây thần kinh số 6: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả

1. Dây thần kinh số 6 là gì?

Cơ thể con người bao gồm hệ thần kinh trung ương (chứa não bộ và tủy gai) và hệ thần kinh ngoại biên. Trong đó, hệ thần kinh ngoại biên chứa các hạch thần kinh ngoại biên với 31 đôi dây thần kinh gai sống và 12 đôi dây thần kinh sọ não.
Dây thần kinh số 6 là 1 trong số 12 đôi dây thần kinh sọ não. Vậy dây thần kinh số 6 là gì? Dây thần kinh số 6 hay được biết đến là dây thần kinh vận nhãn ngoài (VI). Dây thần kinh này chứa nguyên ủy thật ở cầu não, nguyên ủy hư ở rãnh hành cầu và từ rãnh hành cầu sẽ xuất phát ra trước xoang tĩnh mạch hang rồi đến khu vực ổ mắt. Dây thần kinh số 6 đảm nhận chức năng chính là gửi tính hiệu vào cơ thẳng bên và giúp chuyển động đưa mắt ra xa khỏi mũi.

2. Vai trò của dây thần kinh số 6

Dây thần kinh số 6 bắt nguồn từ một nhân ở ranh giới giữa cầu não và hành não cùng bên, đảm nhận nhiệm vụ chi phối cơ thẳng ngoài và giúp mắt đưa ra ngoài. Người bị liệt dây thần kinh số 6 sẽ không đưa mắt ra ngoài được và sẽ bị chứng song thị (nhìn một ra hai) khi bệnh nhân nhìn theo hướng ngang. Có thể nhìn thấy rõ đôi mắt bị lác trong.
 
Các tổn thương nhân dây thần kinh số 6 làm mất chuyển động phối hợp giữa hai nhãn cầu theo hướng ngang khi người bệnh nhìn về hướng bị tổn thương.

3. Nguyên nhân dẫn đến liệt dây thần kinh số 6  

Liệt dây thần kinh số 6 có thể phát sinh từ nhiều yếu tố, bao gồm chấn thương, các bệnh lý mạch máu hoặc thần kinh và cả yếu tố bẩm sinh. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu chuyên sâu, nguyên nhân bẩm sinh dẫn đến liệt dây thần kinh số 6 vẫn chưa được xác định một cách rõ ràng.
 
Những nguyên nhân phổ biến gây liệt dây thần kinh số 6 bao gồm:
 

• Bệnh thần kinh đái tháo đường: Đường huyết kéo dài cao dẫn đến tổn thương mạch máu, ảnh hưởng đến chức năng của dây thần kinh số 6.
• Tăng áp lực nội sọ: Áp lực tăng cao trong hộp sọ có thể làm nén và gây liệt dây thần kinh số 6.
• Chấn thương: Các va chạm vùng đầu hoặc phẫu thuật gần khu vực dây thần kinh số 6 có thể gây tổn thương; mức độ nhẹ có thể hồi phục theo thời gian.
• Nhiễm trùng: Viêm màng não, viêm xoang hoặc nhiễm trùng thứ phát có thể gây tổn thương dây thần kinh vận nhãn ngoài, thường gặp ở trẻ em; một số trường hợp hiếm liên quan đến bệnh lao.
• Chấn thương: Các va chạm, tổn thương vùng đầu hoặc phẫu thuật gần khu vực dây thần kinh số 6 có thể gây tổn thương; mức độ nhẹ có thể hồi phục theo thời gian.
• Nguyên nhân khác: Các yếu tố như đột quỵ cầu não, bệnh não Wernicke, tăng huyết áp, thiếu máu cục bộ, phình mạch, đau nhức CSF thấp và bệnh đa xơ cứng cũng có thể gây liệt dây thần kinh số 6.

 

4. Triệu chứng của bệnh liệt dây thần kinh số 6

Triệu chứng của bệnh liệt dây thần kinh số 6 khá đa dạng, có thể bao gồm các tình trạng dễ nhận biết như đau vùng quanh mắt, nhức đầu, bị song thị,..
 

Dây thần kinh số 6 rất dễ bị tổn thương bởi nó có một phân đoạn nằm trên nền sọ dài nhất và nó nằm trên nền sọ cứng. Khi các ảnh hưởng từ tổn thương gây lác tạo ra hiện tượng nhìn đôi cùng bên (Homonyme Diplopie), hình giả cùng bên liệt khi nhìn hướng về phía bị tổn thương. Tổn thương dây thần kinh số 6 rất khó xác định chẩn đoán định khu, nhất là trường hợp nó tổn thương đơn lẻ. Một số hội chứng thường gặp khi tổn thương dây thần kinh số 6 như:

• Liệt dây thần kinh số 6 và số 7 ở cả 2 bên (Hội chứng Moebius)
• Liệt dây thần kinh số 7, số 3 và 4, đau dây thần kinh số 5 nhánh một, lồi mắt cùng bên (Hội chứng khe bướm - Foix) 
• Khi có các tổn thương ở thân não có thể gặp các hội chứng Foville.
• Hội chứng Foville cuống não: Hai mắt luôn có xu hướng nhìn về vùng tổn thương, có thể được gọi là bệnh ngắm nhìn vùng tổn thương của mình (không thể liếc sang bên phía đối diện)
• Hội chứng Foville cầu não trên, dưới: Trái ngược với hội chứng Foville cuống não, hai mắt luôn nhìn về phía đối diện với vùng tổn thương (không liếc về phía vùng tổn thương của mình)
• Liệt mặt ngoại vi bên tổn thương, Hội chứng Rollet (hội chứng đỉnh ổ mắt): các triệu chứng thường gặp giống như hội chứng Foix và có thể tổn thương thêm dây thần kinh số 2 (teo dây thần kinh thị giác tiên phát, suy giảm thị lực, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến mù lòa)

5. Liệt dây thần kinh số 6 có nguy hiểm không?

Liệt dây thần kinh số 6 gây ảnh hưởng tới chức năng vận động của mắt. Do đó, khi bị liệt dây thần kinh số 6 thì chức năng vận động của mắt sẽ bị ảnh hưởng. Dưới đây là một số ảnh hưởng do bị liệt dây thần kinh số 6:

• Mắt có dấu hiệu song thị, nhìn một thành 2 đặc biệt tăng lên khi hướng về một phía cơ liệt.
• Mắt bị lé trong, nguyên nhân của tình trạng này là do liệt cơ thẳng ngoài.
• Hạn chế vận nhãn ngoài.
• Liệt dây thần kinh số 6 thường gây ra đau mắt kèm các biểu hiện nhức đầu.
• Bị liệt dây thần kinh số 6 người bệnh thường có dấu hiệu nhìn hướng sang phía cơ bị liệt để tránh tình trạng song thị.

6. Liệt dây thần kinh số 6 có chữa được không? 

Liệt dây thần kinh số 6 có chữa được không? Điều trị liệt dây thần kinh số 6 rất khó, khả năng điều trị tận gốc cũng hiếm hoi. Tuy nhiên khi các tổn thương thần kinh nếu có thể xác định nguyên nhân chèn ép thì có khả năng hồi phục dần trong 6 tháng đầu. Trường hợp nặng thì rất khó phục hồi hoàn toàn.
 
Bởi vậy, khi bệnh nhân bắt đầu xuất hiện những triệu chứng về đau dây thần kinh số 6 như đau nhức vùng mắt hay gặp khó khăn khi nhìn sang hai bên thì nên nhanh chóng tìm đến bác sĩ chuyên khoa để có phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các phương pháp thường gặp để điều trị liệt dây thần kinh số 6:

6.1 Điều trị liệt dây thần kinh số 6 theo nguyên nhân bệnh 

Phương pháp điều trị hoàn toàn phụ thuộc vào chẩn đoán của bác sĩ. Sử dụng các toa thuốc kháng sinh khi liệt dây thần kinh số 6 khởi phát do nhiễm khuẩn. Corticosteroid mạnh được dùng để chữa trị bệnh liệt dây thần kinh số 6 do viêm.

Liệt dây thần kinh số 6 do có một khối u não thì bạn sẽ được chỉ định phẫu thuật, hóa trị liệu hoặc các phương pháp khác dùng để triệt tiêu khối u hay loại bỏ các tế bào ung thư.

Nếu nguyên nhân liệt dây thần kinh số 6 xuất phát từ những chấn thương thì khả năng hồi phục rất khó khăn. Khi đó một số phương pháp điều trị sẽ được đề xuất như: sử dụng một miếng dán đặc biệt để tầm nhìn đôi ở giai đoạn đầu trong quá trình trị liệu, dùng kính Special glasses để căn chỉnh mắt, dùng độc tố Botulinum làm tê liệt tạm thời cơ ở phía đối diện mắt và giúp điều chỉnh sự kém phối hợp của mắt. Ngoài ra, có thể phẫu thuật, nếu thành công có thể ngăn mắt bị ảnh hưởng kéo vào trong mũi.

Xem thêm: Phân biệt chứng song thị (nhìn đôi) trong tổn thương các dây thần kinh vận nhãn

6.2 Châm cứu liệt dây thần kinh số 6

Hiện nay, châm cứu liệt dây thần kinh số 6 là phương pháp điều trị phổ biến và đem lại hiệu quả tích cực khi chữa liệt dây thần kinh số 6. Tuy nhiên, phương pháp điều trị này cần khoảng thời gian nhất định do phải tác động từ sâu bên trong cơ thể để giải quyết những căn nguyên hình thành bệnh. Đây là phương pháp điều trị không chỉ tốn nhiều thời gian mà còn rất khó chính bởi vậy bệnh nhân cần phải kiên trì, quyết tâm theo hết liệu trình thì sẽ nhận lại kết quả xứng đáng.

Cơ chế của điều trị bằng châm cứu chính là giúp đả thông kinh mạch, hoạt lạc, hồi phục hệ thần kinh, tăng cường tính dẫn truyền. Do đó, khi áp dụng châm cứu liệt dây thần kinh số 6, các tổn thương sẽ dần được cải thiện, tình trạng bệnh sẽ dần có dấu hiệu hồi phục nhanh chóng.

Châm cứu liệt dây thần kinh số 6 còn có tác dụng tiêu viêm, giảm đau giúp tình trạng đau đầu hay đau vùng quanh mắt giảm đi đáng kể trong quá trình trị liệu. Bên cạnh đó, khi thực hiện điều trị bằng phương pháp này sẽ giúp tăng tuần hoàn máu, cung cấp dưỡng chất và oxygen đến vùng được châm cứu hỗ trợ quá trình hồi phục của các vùng tổn thương. Hơn nữa, châm cứu là thương pháp rất an toàn, hạn chế đưa thuốc vào cơ thể, nhờ đó mà khả năng gặp tác dụng phụ rất ít.

Đông y Sơn Hà kế thừa và phát huy tinh hoa của y học cổ truyền, chữa trị liệt dây thần kinh số 6 hiệu quả. Kết hợp với kinh nghiệm cùng kiến thức tích lũy được, Đông y Sơn Hà luôn tìm đến các loại thuốc có nguồn gốc thiên nhiên đảm bảo sạch và an toàn cho người bệnh giúp bài thuốc đạt hiệu quả cao nhất khi điều trị bệnh.

Nếu bạn đang gặp các vấn đề về liệt dây thần kinh số 6, song thị, mắt lác,... hãy liên hệ ngay với Đông Y Sơn Hà để được các lương y dày dặn kinh nghiệm của chúng tôi, tư vấn, hỗ trợ thăm khám và điều trị kịp thời.