Hạ khô thảo – Vị thuốc Đông Y tốt cho đôi mắt sáng khỏe

Hạ khô thảo là cây gì?

Hạ khô thảo (tên khoa học Prunella vulgaris), còn gọi là Hạ khô thảo bông, Tháp bút thảo, là một loại cây thảo sống lâu năm, cao khoảng 20–40 cm. Cây có thân vuông, lá mọc đối, hoa màu tím mọc thành bông ở ngọn, thường nở vào mùa hè.
 
Trong Đông Y, Hạ khô thảo có vị đắng, cay, tính hàn, thường được thu hái toàn cây (chủ yếu phần hoa và thân trên) vào mùa hè khi hoa đang nở, sau đó phơi hoặc sấy khô để làm thuốc. Cây phân bố rộng ở nhiều tỉnh vùng núi và trung du Việt Nam, cũng như các nước châu Á ôn đới và nhiệt đới.

Hạ khô thảo có tác dụng gì?

Hạ khô thảo không chỉ được biết đến trong Đông y mà còn được được nghiên cứu và chứng minh trong y học hiện đại với nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe.

Tác dụng của Hạ khô thảo theo Đông Y

• Thanh can hỏa, sáng mắt: Hạ khô thảo giúp hạ nhiệt, giảm nóng trong, đặc biệt hiệu quả với các triệu chứng đỏ mắt, đau mắt, chảy nước mắt do can hỏa vượng.
• Tán kết, tiêu thũng: Thường được dùng để hỗ trợ làm tan u, hạch, bướu cổ giai đoạn đầu và các khối sưng đau ngoài da.
• Hạ huyết áp: Hạ khô thảo có khả năng hạ huyết áp nhẹ, thích hợp cho người bị cao huyết áp do nóng gan, căng thẳng.
• Giải độc, lợi tiểu: Giúp cơ thể thải độc, giảm sưng phù và hỗ trợ lợi tiểu trong các bệnh lý về thận, gan.

Tác dụng của Hạ khô thảo trong y học hiện đại

• Chống viêm, kháng khuẩn, ức chế virus: Các hoạt chất trong Hạ khô thảo giúp ngăn ngừa vi khuẩn, virus gây bệnh, hỗ trợ điều trị các bệnh nhiễm trùng nhẹ.
• Chống oxy hóa, bảo vệ tế bào mắt: Giàu flavonoid và triterpenoid, Hạ khô thảo giúp trung hòa gốc tự do, giảm tổn thương tế bào, đặc biệt hữu ích cho mắt và da.
• Hỗ trợ tim mạch và huyết áp: Các nghiên cứu cho thấy Hạ khô thảo có tác dụng giãn mạch, cải thiện tuần hoàn máu, giúp điều hòa huyết áp.
• Bảo vệ gan, hỗ trợ giải độc: Một số hợp chất trong Hạ khô thảo có khả năng giảm men gan và hỗ trợ quá trình đào thải độc tố.

Tác dụng của hạ khô thảo với đôi mắt 

Hạ khô thảo được đánh giá cao trong việc bảo vệ sức khỏe đôi mắt. Nhờ tính thanh can hỏa, loại thảo dược này giúp làm dịu nhanh các triệu chứng đỏ mắt, sưng mắt hay chảy nước mắt do nóng trong. Ngoài ra, các hoạt chất flavonoid và triterpenoid trong Hạ khô thảo có tác dụng chống viêm, giảm kích ứng, giúp mắt bớt sưng đỏ. 



Với đặc tính giàu chất chống oxy hóa, Hạ khô thảo còn bảo vệ mắt trước tổn thương do gốc tự do, hỗ trợ phòng ngừa nhiều bệnh lý như thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể. Đồng thời, thảo dược này giúp cải thiện tuần hoàn máu đến mắt, tăng cường dưỡng chất và oxy, giảm cảm giác mỏi mắt khi phải làm việc lâu hoặc tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng xanh.

Hạ khô thảo có tốt cho bệnh tuyến giáp không?

Hạ khô thảo từ lâu đã được Đông y sử dụng để “tán kết, tiêu thũng” – tức là làm tan các khối u, hạch, đặc biệt trong các trường hợp bướu cổ do rối loạn tuyến giáp. Nghiên cứu hiện đại cho thấy thảo dược này chứa nhiều hoạt chất sinh học như acid ursolic, rosmarinic acid và flavonoid, có khả năng chống viêm, điều hòa miễn dịch và ức chế sự tăng sinh bất thường của tế bào tuyến giáp. Một số nghiên cứu tiền lâm sàng ghi nhận Hạ khô thảo có thể giúp giảm kích thước khối bướu, cải thiện triệu chứng như nuốt vướng, tức cổ và hỗ trợ ổn định hormone tuyến giáp.

Tuy nhiên, các chuyên gia y tế nhấn mạnh rằng không nên tự ý sử dụng Hạ khô thảo để điều trị bệnh tuyến giáp vì hiệu quả có thể khác nhau tùy cơ địa, giai đoạn bệnh và phác đồ điều trị đang áp dụng. Việc dùng thảo dược này cần có sự tư vấn, hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ hoặc chuyên gia y học cổ truyền để tránh tương tác thuốc, tác dụng phụ hoặc làm chậm hiệu quả điều trị chính.

Bài thuốc hay từ hạ khô thảo

Hạ khô thảo thường được sử dụng trong nhiều bài thuốc nhằm hỗ trợ điều trị và phòng ngừa các bệnh lý khác nhau. Dưới đây là một số bài thuốc hay mà bạn có thể tham khảo:

Trị mắt đỏ đo can hỏa bốc

Lấy 40g bồ công anh, 20g hạ khô thảo và 20g cúc hoa, đem sắc uống. Trường hợp mắt đỏ do can hư, có thể gia thêm cam thảo, huyền sâm, bạch thược và đương quy. Nếu kèm triệu chứng chảy nước mắt, lấy hạ khô thảo và hương phụ với lượng bằng nhau, tán riêng thành bột, mỗi lần uống 4g vào buổi sáng và tối. Ngoài ra, có thể dùng hạ khô thảo tươi và bồ công anh tươi, mỗi loại 40–80g, sắc lấy nước uống.

Chữa đau nhức mắt do can nhiệt

Chuẩn bị hạ khô thảo và hương phụ tử, mỗi vị 62,5g, cùng 20g chích cam thảo. Đem tất cả tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng khoảng 12g, uống với nước ấm, ngày 3 lần.

Chữa mắt đỏ kèm đau đầu, chóng mặt do cao huyết áp

Chuẩn bị 20g hạ khô thảo, 30g sinh mẫu lệ, 30g sinh thạch quyết minh, 12g cúc hoa, 16g mạn kinh tử và 4g xuyên khung. Đem tất cả các vị thuốc sắc lấy nước uống.

Ngoài ra, bạn có thể dùng 40g hạ khô thảo và 40g cúc hoa, sắc uống. Nếu có hạ khô thảo tươi, dùng 40–80g sắc nước uống hàng ngày, có thể duy trì trong thời gian dài.

Bài thuốc dưỡng da, giảm thâm và nếp nhăn ở mắt

Chuẩn bị 30g lá dâu, 10g hạ khô thảo và 10ml nước ép dưa leo. Đem hạ khô thảo và lá dâu sắc với 3 chén nước, đến khi còn lại 1 chén thì lọc lấy nước, để nguội. Sau đó, trộn nước ép dưa leo vào phần nước sắc và thoa đều lên mặt. Để khoảng 15 phút rồi rửa sạch.

Hỗ trợ điều trị mất ngủ

Chuẩn bị: hạ khô thảo, thảo quyết minh mỗi vị 20g; hoa hòe, dạ giao đằng và tang ký sinh mỗi vị 25g; xuyên khung, địa long và toan táo nhân mỗi vị 15g. Đem tất cả sắc lấy nước uống, tốt cho người mắc chứng mất ngủ.

Hạ khô thảo mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, đặc biệt khi kết hợp với các vị thuốc khác. Tuy nhiên, tùy theo cơ địa và tình trạng bệnh lý của mỗi người, các thầy thuốc sẽ điều chỉnh gia giảm liều lượng phù hợp nhất. Vì vậy, bạn không nên tự ý sử dụng. Đặc biệt, những người mang thai, đang cho con bú, hoặc mắc các bệnh lý mạn tính, đang sử dụng thuốc điều trị cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Nếu bạn cần tư vấn hoặc hỗ trợ về sức khỏe, đừng ngần ngại liên hệ với Đông Y Sơn Hà – phòng khám Đông y uy tín, luôn đồng hành cùng sức khỏe của bạn và gia đình.