Tìm hiểu về dây thần kinh số 4 và những điều cần biết

1. Dây thần kinh số 4 là gì?

Dây thần kinh số 4, hay còn gọi là dây thần kinh ròng rọc (trochlear nerve), là dây thần kinh sọ thứ tư trong tổng số 12 đôi dây thần kinh sọ của con người. Đây là dây thần kinh vận động duy nhất xuất phát từ mặt sau của trung não, sau đó đi vòng qua cuống đại não, đi vào thành ngoài xoang tĩnh mạch hang và xuyên qua khe ổ mắt trên để đến vùng ổ mắt. Dây thần kinh số 4 có đường đi dài và mảnh nhất trong số các dây thần kinh sọ, khiến nó dễ bị tổn thương.
 

2. Dây thần kinh số 4 chi phối cơ nào?

Dây thần kinh này có chức năng chi phối cơ chéo trên (superior oblique muscle), một trong sáu cơ vận động nhãn cầu. Nhờ đó, nó giúp mắt thực hiện các cử động phức tạp, bao gồm:

• Xoay nhẹ mắt vào trong.
• Hướng mắt xuống dưới, đặc biệt quan trọng khi nhìn xuống hoặc đi xuống cầu thang.
• Giữ ổn định tầm nhìn khi đầu di chuyển.

3. Chức năng của dây thần kinh số 4

Dây thần kinh số 4 không chỉ đơn thuần chi phối cơ chéo trên mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự phối hợp vận động mắt. Khi hoạt động bình thường, nó giúp mắt di chuyển một cách chính xác và ổn định, đặc biệt trong các tình huống cần điều chỉnh góc nhìn như đọc sách, đi xuống cầu thang hoặc theo dõi vật thể di chuyển.
 
Ngoài ra, dây thần kinh này còn giúp giảm thiểu hiện tượng rung giật nhãn cầu hoặc mất cân bằng tầm nhìn khi đầu thay đổi vị trí. Bằng cách phối hợp với dây thần kinh số 3 và số 6, nó đảm bảo mắt có thể cử động linh hoạt theo nhiều hướng mà không bị rối loạn hoặc gây cảm giác khó chịu cho người nhìn. Nếu dây thần kinh số 4 bị tổn thương, mắt có thể gặp tình trạng song thị theo chiều dọc, khiến người bệnh phải nghiêng đầu để bù trừ, từ đó ảnh hưởng đến tư thế tự nhiên và chất lượng cuộc sống.

4. Các Bệnh Lý Liên Quan Đến Dây Thần Kinh Số 4

Khi dây thần kinh số 4 bị tổn thương hoặc rối loạn, có thể gây ra một số bệnh lý ảnh hưởng đến thị giác và tư thế đầu của người bệnh. 
 

4.1 Liệt Dây Thần Kinh Số 4

Liệt dây thần kinh số 4 gây mất kiểm soát cơ chéo trên, dẫn đến song thị dọc, khó nhìn xuống và khó khăn khi đi cầu thang. Người bệnh thường nghiêng đầu để giảm triệu chứng. Nguyên nhân có thể do chấn thương đầu, dị tật bẩm sinh, đột quỵ hoặc bệnh lý thần kinh như tiểu đường, viêm đa dây thần kinh.

4.2 Song Thị 

Tổn thương dây thần kinh số 4 có thể gây song thị theo chiều dọc, đặc biệt khi nhìn xuống. Người bệnh gặp khó khăn khi đọc sách, lái xe hoặc cần nghiêng đầu để điều chỉnh tầm nhìn. Tình trạng này thường xuất phát từ chấn thương, viêm nhiễm hoặc rối loạn thần kinh.

5. Phục Hồi Dây Thần Kinh Số 4 Như Thế Nào?

Quá trình phục hồi dây thần kinh số 4 phụ thuộc vào nguyên nhân gây tổn thương và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Một số phương pháp có thể giúp cải thiện chức năng của dây thần kinh này bao gồm:
 

• Điều trị nội khoa: Nếu tổn thương do viêm nhiễm, bệnh lý nền (như tiểu đường, tăng huyết áp), bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống viêm, thuốc giãn cơ hoặc thuốc hỗ trợ tuần hoàn thần kinh.
• Vật lý trị liệu: Các bài tập mắt giúp tăng cường sự phối hợp của cơ chéo trên và cải thiện khả năng vận động nhãn cầu. Một số trường hợp có thể sử dụng kính lăng trụ để giảm song thị.
• Điều trị ngoại khoa: Nếu tình trạng liệt dây thần kinh số 4 kéo dài hoặc gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị giác, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật chỉnh cơ mắt để khôi phục chức năng vận động.
• Phương pháp y học cổ truyền: Xoa bóp bấm huyệt, châm cứu và các bài thuốc đông y có thể giúp cải thiện tuần hoàn máu, hỗ trợ phục hồi chức năng thần kinh.

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến dây thần kinh số 4, như song thị, khó khăn khi di chuyển mắt hoặc đau nhức vùng mắt, hãy thăm khám sớm để được bác sĩ chẩn đoán và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp. Đừng để những vấn đề về thị giác ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Ngoài ra, nếu cần tư vấn về sức khỏe, hãy liên hệ ngay với phòng khám Đông Y Sơn Hà. Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ, mang đến những giải pháp sức khoẻ an toàn và hiệu quả. Đông Y Sơn Hà – Vì sức khỏe người Việt!