Rung giật nhãn cầu: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

1. Rung giật nhãn cầu là gì?

Rung giật nhãn cầu là các rối loạn chuyển động của nhãn cầu. Các vận động dao động nhãn cầu có tính chu kỳ, lặp lại, có nhịp và không tự ý. 
Rung giật nhãn cầu có thể là bẩm sinh hoặc mắc phải, có thể là sinh lý hoặc bệnh lý.

- Rung giật nhãn cầu bẩm sinh: là rung giật nhãn cầu xảy ra ngay sau khi sinh cho đến khi 1 tuổi
- Rung giật nhãn cầu mắc phải: là rung giật nhãn cầu xuất hiện từ tuổi thiếu niên hoặc trưởng thành. Rung giật nhãn cầu này thường đi kèm các yếu tố bệnh lý nền khác hoặc do chấn thương gây nên.
- Rung giật nhãn cầu sinh lý: là các rung giật nhãn cầu xảy ra trong quá trình hoạt động sinh lý của mắt.

2. Cơ chế điều khiển hoạt động nhãn cầu của mắt

Ở vị trí nguyên phát vật thể luôn được định thị ở hoàng điểm.
 Khi ảnh lệch ra ngoài hoàng điểm, hệ thống thị giác phát đi tín hiệu điều khiển hệ vận nhãn chuyển động tái định thị của nhãn cầu nhằm đưa các hình ảnh này rơi đúng trở lại trung tâm hoàng điểm và tạo ra chuyển động của nhãn cầu.
Ba cơ chế liên quan đến việc duy trì hình ảnh một vật ở trung tâm hoàng điểm là: định thị, phản xạ tiền đình – nhãn cầu và đường hợp nhất thần kinh.
- Định thị ở vị trí nguyên phát liên quan đến khả năng của hệ thị giác phát hiện các di lệch của ảnh ra khỏi hoàng điểm và báo hiệu về khoảng cách di chuyển mắt thích hợp để đưa ảnh về lại hoàng điểm (khi vật di chuyển hoặc bản thân ta di chuyển).
- Phản xạ tiền đình – nhãn cầu là một hệ thống phức tạp của các liên kết thần kinh để duy trì hình ảnh trên hoàng điểm trong khi đầu thay đổi vị trí. 
Các thụ thể cảm thụ bản thể của hệ thống tiền đình là các kênh bán khuyên ở tai trong. Có 3 kênh bán khuyên nằm theo mỗi mặt: trước, sau và ngang. 
Các kênh bán khuyên đáp ứng với các thay đổi trong gia tốc góc do động tac xoay đầu.
- Đường hợp nhất thần kinh: khi mắt xoay đến một vị trí tối đa trong hốc mắt, các cân mạc và dây chằng treo mắt tạo ra một lực đàn hồi kéo mắt về vị trí nguyên phát. 
Để khắc phục lực này đòi hỏi một lực co trương lực của các cơ vận nhãn. Một hệ thống giúp ổn định hướng nhìn gọi là đường hợp nhất dẫn truyền thần kinh 
điều khiển các tín hiệu.
 Tiểu não, đường thần kinh tiền đình hướng lên, và các nhân vận động nhãn cầu là các thành phần quan trọng của đường hợp nhất thần kinh.
Một rối loạn tác động đến một trong ba cơ chế điều khiển hoạt động nhãn cầu có thể gây nên rung giật nhãn cầu.
Nguyên nhân gây rung giật nhãn cầu
- Do di truyền, bệnh bạch tạng
- Các vấn đề về mắt khác, như đục thủy tinh thể hoặc mắt lác
- Các bệnh như đột quỵ, đa xơ cứng hoặc bệnh Meniere
- Chấn thương vùng đầu, bệnh về tai trong, viêm não
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc 
- Giảm magie, thiếu vitamin B12
- Thoái hóa nguyên phát tiểu não do nhiễm độc
- Một số trường hợp bị rung giật nhãn cầu không rõ nguyên nhân.
Triệu chứng rung giật nhãn cầu
- Chuyển động không có chủ ý của mắt, thường là chuyển động theo chiều ngang, nhưng cũng có trường hợp chuyển động lên xuống theo chiều dọc hoặc xoay tròn.
- Bệnh nhân còn có thể có các triệu chứng khác kèm theo như: nhạy cảm ánh sáng, hoa mắt, chóng mặt, quáng gà, thị lực kém... 

3. Chữa trị rung giật nhãn cầu

Hiện nay vẫn chưa có một phương pháp điều trị đặc hiệu nào cho rung giật nhãn cầu
- Với các trường hợp rung giật nhãn cầu mắc phải, khi ngưng sử dụng thuốc hoặc ch.ât KT sẽ đỡ rung giật hơn. Tuy nhiên rung giật nhãn cầu thường tồn tại vĩnh viễn.
- Kính điều chỉnh cho tật khúc xạ: giúp mắt có thị lực tối đa có thể giúp kiểm soát rung giật trên một số trường hợp. 
Nên đeo kính tiếp xúc hơn kính gọng do kính tiếp xúc nằm trên giác mạc sẽ di chuyển theo động tác rung giật giúp nhìn tốt hơn trong khi kính gọng giữ nguyên vị trí, do đó mắt rung giật dao động qua lại tâm kính sẽ khó cho thị lực tốt.

- Điều trị thuốc có tác dụng tên người lớn trưởng thành, rung giật nhãn cầu cố định với chẩn đoán rung giật gây giảm thị lực và ảnh hưởng các chức năng thị giác khác.
- Chích B.T hậu cầu hoặc vào cơ được tiến hành để làm mất rung giật tạm thời nhưng có nhiều tác dụng phụ như sụp mi, song thị và phải chích lặp lại.
- Phẫu thuật trên cơ vận nhãn được tiến hành trên một số dạng nhất định của rung giật nhãn cầu với nhiều mức độ thành công:
 Thủ thuật Anderson hay Kestenbaum dược sử dụng để di chuyển vị trí điểm nút ra hướng nguyên phát giúp giảm thiểu tư thế đầu bất thường.
Lùi hoặc đơn giản cắt yếu cả 4 cơ trực ngang để giảm thiểu rung giật.

4. Đông y điều trị rung giật nhãn cầu như thế nào?

Theo góc nhìn của nhãn khoa YHCT, Mắt cũng là 1 vùng phản chiếu của cơ thể, do đó qua mắt có thể biết được phần nào trạng thái rối loạn của cơ quan tạng phủ tương ứng.
Theo các công trình nghiên cứu của Trung Quốc, mắt có liên hệ với ngũ tạng như sau: 
- Tạng can tương ứng với tròng đen
- Tạng tâm tương ứng với thịt 2 bên khóe mắt
- Tạng tỳ tương đương mi mắt
- Tạng phế tương đương lòng trắng
- Tạng thận tương đương con ngươi
Căn cứ trên các mối liên hệ đó, đông y điều trị rung giật nhãn cầu rất thành công trong các trường hợp:
Rung giật nhãn cầu bẩm sinh, rung giật nhãn cầu do lác, rung giật nhãn cầu do đục thủy tinh thể, rung giật nhãn cầu do chấn thương, rung giật nhãn cầu do tác dụng phụ của thuốc, và các rung giật nhãn cầu không tìm thấy nguyên nhân. 
Ứng dụng phương pháp này, Đông y Sơn Hà đã điều trị cho rất nhiều bệnh nhân mắc chứng rung giật nhãn cầu, giúp bệnh nhân có đôi mắt khỏe đẹp

Đông y Sơn Hà chữa rung giật nhãn cầu